Ik herinner me een avond, jaren geleden. Mijn partner en ik zaten zwijgend aan tafel. Geen ruzie, geen spanning. Gewoon… stilte. Niet de comfortabele soort, maar die stille ruimte waarin je ineens beseft: vroeger spraken we meer, lachten we vaker, zochten we elkaars blik.

Het was geen drama, geen breuk, maar een zacht besef dat iets was verschoven. Niet in één klap, maar langzaam, haast onmerkbaar. De verliefdheid van het begin - die stroomversnelling van hartkloppingen en kleine gebaren - had plaatsgemaakt voor iets anders.
Gewoonte, misschien. Of de ruis van het dagelijks leven.

Elke relatie kent zo’n moment. Of je nu twee jaar samen bent of twintig.

In het begin gaat alles vanzelf. Je wordt verliefd, je voelt je aangetrokken, je mist de ander zodra hij of zij de kamer verlaat. De kleinste dingen - een bepaalde lach, scheve blik, onhandige uitspraak - zijn vertederend. Je hoeft er niets voor te doen. Het overkomt je.
Niet voor niets noemen we het “Falling in love”.

Soms zeggen mensen: "Ik werd van mijn sokken geblazen". Alsof je daar gewoon stond, nietsvermoedend, en de liefde je vol raakte. Ongepland, ongevraagd, maar onweerstaanbaar.
Maar dan, na verloop van tijd, verandert de dynamiek. Niet omdat er iets fout gaat maar omdat verliefdheid altijd tijdelijk is. Wat ooit licht en sprankelend voelde, wordt doffer. De vanzelfsprekende aanraking blijft uit. De eigenaardigheden die je ooit grappig vond, irriteren nu. En ergens tussen boodschappen, werk en de wasmand vraag je je misschien af: "Is dit het nog wel?"

Die twijfel is niet uitzonderlijk, ze is juist universeel.

Het is vaak in die fase dat mensen zich afvragen of ze wel met de juiste persoon samen zijn. Ze kijken terug naar het begin, verlangen naar die euforie, en denken dat die alleen nog elders te vinden is. Maar hier schuilt een misvatting.

De sleutel tot een duurzame relatie is niet het vinden van de juiste persoon. Het is leren blijvend lief te hebben van degene die je al gekozen hebt.

Wanneer we ontevreden zijn, zoeken we het vaak buiten onszelf; een andere partner, een nieuwe passie, meer werk, meer vrijheid. Maar zelden ligt de oplossing daar. Want wat we missen is niet per se de ander, maar de verbinding.

Dat vraagt aandacht. Toewijding. Soms ook moed. Want liefde is geen automatische stroom waar je je alleen maar in mee hoeft te laten voeren. Het is iets dat je actief voedt. Iets waarvoor je kiest - juist als het even niet vanzelf gaat.

Friedrich Nietzsche zei het ooit treffend: "Het is niet een gebrek aan liefde, maar een gebrek aan vriendschap dat ongelukkige huwelijken maakt"

Liefde is geen mysterie. Het is werk. Maar mooi werk - als je bereid bent het te doen. Het vraagt geen perfectie, maar bereidheid. Geen eindeloze passie, maar aanwezigheid. En vooral; de dagelijkse beslissing om opnieuw “Ja” te zeggen tegen elkaar.

Niet omdat het altijd makkelijk is, maar omdat het de moeite waard is.

…En juist voor zo’n date kan je wel wat hulp gebruiken.

Gedurende de 9 jaar dat ik The Matchmaking Society aanstuur, is mij één ding vooral opgevallen; bij ieder profiel van de ‘toekomstige levensgezel’ wordt humor als een van de gewenste eigenschappen benoemd!

Maar wat bedoelt men nu eigenlijk precies met humor? Voor de een heeft het een hele andere betekenis dan voor de ander.

Dus geef ik u voor deze date in het bijzonder en voor alle andere toekomstige dates in het algemeen deze tips mee. Waarbij ik gebruik mag maken van het tekentalent en de humor van Jan Horjus. Welke wellicht The Matchmaking Society in de toekomst vaker gaat vereren met zijn creatieve bijdrage!

Humor op een date: de dunne lijn tussen charme en ongemak.

Humor is vaak een van de meest aantrekkelijke eigenschappen in een persoon. Maar zoals deze scène illustreert, is timing – en een beetje tact – essentieel. Onze vriend probeert duidelijk indruk te maken met een origineel feitje, maar het lijkt erop dat zijn gekozen onderwerp niet helemaal in de smaak valt. Haar reactie laat zien dat er een dunne lijn is tussen grappig en... apart.

Humor kan een geweldige ijsbreker zijn, maar het vraagt om finesse. Het gaat erom dat je de sfeer aanvoelt en je humor afstemt op de ander. Sommige grapjes of anekdotes zijn misschien geschikt voor later in de relatie, wanneer er al een band is opgebouwd en je van je partner weet, wat voor soort humor hem/haar aanspreekt.
Op een eerste date kies je liever iets lichters en toegankelijkers.

Hoe zorg je ervoor dat je humor wél werkt op een date?

1. Speel op veilig in het begin: Subtiele grapjes over de situatie of over jezelf doen het vaak beter dan bizarre weetjes over olifanten.
2. Lees de ander: Lacht je date mee of kijkt ze zoals in de tekening? Dat is je signaal om door te gaan of even een stapje terug te doen.
3. Maak ruimte voor haar/zijn humor: Geef de ander ook de kans om iets grappigs te zeggen. Humor werkt het best als er een wisselwerking is.

Het belangrijkste is dat je humor gebruikt om een band op te bouwen, niet om alle aandacht naar jezelf toe te trekken. En als een grapje een keer niet landt? Lach er samen om en gebruik het als een moment om te laten zien dat je niet bang bent om jezelf te zijn. Soms zit de echte charme juist in hoe je met je eigen ongemakkelijke momenten omgaat.

Het projectiemechanisme houdt in dat iemand onbewust eigen gevoelens, gedachten of verlangens toeschrijft aan anderen. Dit kan zich ook voordoen in de context van de liefde. Een voorbeeld:

Stel je voor dat iemand, laten we haar Anne noemen, zich onzeker voelt over haar eigen aantrekkelijkheid. In plaats van deze gevoelens van onzekerheid te erkennen, projecteert ze deze op haar partner, Tom. Ze begint te denken dat Tom haar niet aantrekkelijk genoeg vindt, hoewel er geen aanwijzingen zijn dat dit het geval is. Ze interpreteert kleine ‘signalen’, zoals Toms afwezigheid of een kortere glimlach, als bewijs van zijn gebrek aan interesse, terwijl dit misschien helemaal niet het geval is.

Anne projecteert dus haar eigen onzekerheden over haar uiterlijk en liefde op Tom. Ze ziet hem niet zoals hij is, maar door het filter van haar eigen angst en onzekerheid. Dit kan leiden tot misverstanden, conflicten en zelfs afstand in de relatie, omdat de gevoelens van Anne niet op Tom gebaseerd zijn, maar op haar eigen innerlijke gevoelens.

Of iemand, laten we hem Mark noemen, komt net uit een lange relatie. Hij heeft er moeite mee om die relatie los te laten, maar in plaats van zijn eigen verdriet en onzekerheid toe te geven, begint hij te denken dat zijn ex (Lotte) de hele tijd nog aan hem denkt en hem mist. Hij ziet bijvoorbeeld dat ze iets op social media heeft gepost waarvan hij denkt: "Oh, dit is een hint dat ze me mist!" Terwijl Lotte in werkelijkheid waarschijnlijk gewoon iets deelt omdat ze dat leuk vindt of omdat het iets is dat haar nu bezig houdt.

Mark projecteert dus zijn eigen gevoelens van verlangen en gemis op Lotte, zonder echt te weten wat zij voelt. Dit kan ervoor zorgen dat hij zich voortdurend richt op wat hij denkt dat zij voelt, en niet op wat er werkelijk tussen hen speelt.

In deze voorbeelden zie je hoe het projectiemechanisme werkt: iemand projecteert gevoelens van zichzelf op een ander, wat kan leiden tot onterechte conclusies en een negatieve dynamiek in een relatie.

Net zoals we geneigd zijn aan te nemen dat de wereld werkelijk is zoals we deze zien, veronderstellen we, enigszins naïef, dat mensen ook écht zo zijn zoals we denken dat ze zijn. In het laatste geval is er helaas geen wetenschappelijke test die het verschil tussen perceptie en werkelijkheid kan bewijzen. Hoewel de mogelijkheid van grove misleiding bij mensen oneindig veel groter is, blijven we toch halsstarrig onze persoonlijke eigenschappen projecteren op onze medemensen.

Zoals Jung zegt:
Tenzij we liever voor de gek worden gehouden door onze illusies, zullen we, door elke fascinatie zorgvuldig te analyseren, er een deel van onze eigen persoonlijkheid uithalen. En door deze ervaringen wijs geworden, langzaam beseffen dat we onszelf keer op keer ontmoeten in duizend vermommingen in de ander.

Als we ons sterk aangetrokken (of afgestoten) voelen tot een persoon, loont het zich om deze gevoelens te onderzoeken. Dat kan je natuurlijk op eigen kracht doen, of wellicht dat een van onze relatiecoaches je daarbij kan helpen…

In de loop van de jaren krijgen we, als het goed is, steeds meer zicht op wie we zijn en op wat we nodig hebben om goed te functioneren. Wat je in een partner hoopt te vinden is een afspiegeling van wat je belangrijk vindt.

Het is de intieme relatie met een levenspartner waarin dit vorm krijgt en groeit. Wie echter geluk, vreugde en vervulling geheel afhankelijk maakt van de ander komt meestal bedrogen uit.

Het begint immers bij jezelf en je eigen leven!

Als daar ergens ongemak of ontevredenheid huist of onopgeloste kwesties zich verbergen, zal dat onverbiddelijk op enig moment tevoorschijn komen, hoe fantastisch de nieuwe relatie ook is. Wie goed met zichzelf kan leven is een betere partner voor de ander.

Voor relaties is er bovendien geen betere leerschool dan het leven zelf. Het bewust hiermee omgaan vergt liefde, aandacht en inspanning.

Een YouTube filmpje om af en toe eens te bekijken is The Three Requirements of a Good Relationship van The School of Life.

Wat we werkelijk nodig hebben van onze geliefde wordt hierin teruggebracht tot drie essentiële behoeften: Vriendelijkheid, gedeelde kwetsbaarheid en begrip. Het gevoel van ‘samen’ is er niet omdat die ander net als jij verzot is op snowboarden of schaken. Gedeelde interesses zijn leuk en roepen herkenning op. Maar ze zorgen op de langere duur niet voor die diep gevoelde wezenlijke verbinding.

In romantische verhalen zie je vaak dat de hoofdpersonen elkaar na talloze omzwervingen vinden en dan ineens; kunnen ze elkaars gedachten lezen en voelen ze elkaars behoeften feilloos aan.
De praktijk is helaas weerbarstiger: de meeste mensen kunnen geen gedachten lezen.
Zelfs niet die van hun geliefden of anderen die heel dicht bij hen staan.

• De ander heeft de mogelijkheden en de middelen om jou te geven wat je vraagt, maar weigert het te geven. Dat levert minimaal een goed gesprek op: waarom wil die ander niet meewerken?

Bestaat er dan niet zoiets als de perfecte man of vrouw?

Denk dan eens terug aan een moment waarop jouw energie weglekte, omdat het toch zwaarder bleek dan gedacht, of gewoon omdat er andere dingen op je pad kwamen die om voorrang vroegen.

Dat is normaal, want iets nieuws in je leven vereist veranderingen op vele fronten en daar is ons brein niet zo goed in. Of het nu gaat om een verandering in je privé leven of op je werk, het moeilijke middenstuk gaat altijd over obstakels, uitdagingen en conflicten.

Het helpt als je er alvast rekening mee houdt dat dit moment zich vroeg of laat aandient, zodat je van tevoren een plan kunt maken.

En bedenk; tegenslag is niet het einde van het verhaal, het is er een vast onderdeel van.

Een zekere Gian Gonzaga, (psycholoog en wetenschappelijk onderzoeker) zegt: “Gelukkig getrouwde mensen geloven dat hun partner beter is dan de gemiddelde mens, ook al is dat statistisch onmogelijk”. Dat noemen we de ‘positieve illusies’.

Bij veel singles die de ware niet kunnen vinden werkt dit juist andersom. Ze kijken niet door een positieve bril naar de mensen met wie ze uitgaan, maar zien zichzélf als superieur.

Jouw inbreng in een ontmoeting is minstens zo belangrijk als de inbreng van de ander. In een geslaagde relatie waarderen mensen elkaars positieve punten in plaats van zich op de tekortkomingen te richten – die hebben we namelijk allemaal!

De kracht van emotionele flexibiliteit

Het goed duiden van jouw reactie op bepaalde emoties in een relatie is winst, zeker als het om liefdesrelaties gaat.

Omgaan met emoties, dat wordt op school niet onderwezen. Het is de leerschool van het leven die ons, stap voor stap, iets wijzer maakt. Emotionele flexibiliteit is daarbij een krachtige eigenschap, en het goede nieuws is dat daaraan valt te werken.

Dr. Susan David, verbonden aan Harvard Medical School, tevens oprichter en CEO van adviesbureau Evidence Based Psychology, is expert op dit terrein. Zij wijst erop dat wij allen geneigd zijn negatieve emoties uit de weg te gaan. We vinden het niet prettig als die opdoemen, ze slaan ons uit het lood, het voelt akelig, je kunt niet verder. Van teleurstelling en kwaadheid, tot frustratie en verdriet: dergelijke emoties kunnen behoorlijk dwarszitten en ons tijdelijk gegijzeld houden. De gangbare reactie op deze innerlijke ervaringen is dan ontkennen of vermijden. Dat dit niet werkt is bekend, de moeilijke gedachten en emoties laten zich niet zomaar wegzetten en komen vaak in versterkte vorm terug. Wat dan wel? Daar hebben psychologen een antwoord op. Ten eerste: onderken dat het emotionele veld een grote reikwijdte heeft en veel verschillende emoties kent. Ten tweede: probeer die emoties niet te kwalificeren als ‘goed’ of ‘slecht’. Alles hoort bij elkaar, net als licht en donker zijn ook emoties met elkaar verbonden.

De vier stappen

1. Beter omgaan met gedachten en emoties begint met het herkennen van patronen. Wie weet dat hij vast zit, kan ermee aan de slag. Soms is dat nog niet eens zo makkelijk vast te stellen. Maar steeds dezelfde gedachten hebben, of naar je eigen verhaal luisteren dat je zeer bekend voorkomt, is toch wel een teken aan de wand. Door je te realiseren dat je klem zit, kun je verder.
2. Vervolgens benoem je wat je voelt. En dan zo, dat er enige afstand gecreëerd wordt. Immers, het individu is niet de gedachte of emotie, maar ervaart deze. Dus “Ik heb de gedachte dat mijn partner onzin uitkraamt en voel boosheid’ en niet “Mijn partner zit er helemaal naast, hij maakt mij zo boos”. Dit labelen vergt wel enige oefening.
3. In stap drie vindt het tegenovergestelde plaats van datgene wat we meestal proberen te doen, namelijk controle houden. Accepteren van gedachten en emoties is letterlijk: erkennen dát ze er zijn. En ook het dieper erop ingaan helpt. Bijvoorbeeld: Wat vertelt die frustratie over de situatie, waar gaat het om? Wees vooral nieuws-gierig naar de onderstromen, ook naar de dingen die je misschien niet graag van jezelf ziet.
4. De laatste stap is het proces van ruimte maken. Zodra je niet meer vastzit in het oude, beperkende stramien, komen ook andere opties in beeld. Zo zal het ook beter lukken om in moeilijke situaties een respons te geven die in lijn is met de eigen waarden, met dat wat je echt belangrijk vindt.

Tenslotte nog dit. Achter die negatieve, lastige of pijnlijke emoties schuilt een verhaal. En daarin ligt, als we dat boven tafel kunnen krijgen, het echte waarom van hetgeen we voelen en denken. Zo zal iets wat ons veel waard is, zich ook krachtig manifesteren. Hetgeen ons relatief koud laat, roept geen sterke emoties op.

En dan wil ik jullie, bij deze, hele gezellige en emotioneel flexibele Paasdagen wensen!

Boek: Susan David, Emotionele flexibiliteit – Laat los, omarm verandering en bloei op in je werk en je leven.
Podcast: ‘Emotions Are Data….So Listen to Them’, Susan Davis and Laurie Santos, The Happiness Lab
https://www.pushkin.fm/podcasts/the-happiness-lab-with-dr-laurie-santos/emotions-are-data-so-listen-to-them